รัชนี ศรีไพรวรรณ (สกุลเดิม: อัมพานนท์; 11 มีนาคม พ.ศ. 2473 — 15 เมษายน พ.ศ. 2557) ข้าราชการบำนาญ อดีตศึกษานิเทศก์ระดับ 8 สาขาวิชาภาษาไทย ระดับชั้นประถมและมัธยมศึกษา ซึ่งเป็นที่รู้จักทั่วไป จากผลงานเขียนเรื่อง มานะ มานี ปิติ ชูใจ ที่ใช้เป็นแบบเรียนวิชาภาษาไทย ในโรงเรียนประถมทั่วประเทศ ตามหลักสูตรประถมศึกษา พ.ศ. 2521 - 2537 อันเป็นผลงานซึ่งเป็นที่ยกย่อง ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน[1] นอกจากนี้ สมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย ยังมอบรางวัลนราธิป ประจำปี พ.ศ. 2556 ให้แก่เธอด้วย. อาจารย์รัชนี ศรีไพรวรรณ เกิดที่อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม สำเร็จการศึกษาระดับประถม จากโรงเรียนประชาบาล ‘พินิจราษฎรบำรุง’ อำเภอยางตลาด จังหวัดมหาสารคาม และมัธยมศึกษาจากโรงเรียนสตรีอนุกูลนารี อำเภอกาฬสินธุ์ จังหวัดมหาสารคาม (ปัจจุบันโรงเรียนทั้งสองแห่ง อยู่ในเขตจังหวัดกาฬสินธุ์) ต่อมาสำเร็จการศึกษาระดับอุดมศึกษา จากโรงเรียนฝึกหัดครูสวนสุนันทาวิทยาลัย (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา),
โรงเรียนฝึกหัดครูมัธยมวังจันทรเกษม (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม) และ วิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตร (ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตประสานมิตร). เธอมีผลงานเขียนหนังสือ ประกอบการสอนวิชาภาษาไทยเรื่อง กระต่ายน้อยและฝนหลวง และ มานะ มานี ปิติ ชูใจ รวมถึงวรรณกรรมเยาวชนเรื่องทางช้างเผือก ร่วมกับนิตยสารอะเดย์ อนึ่ง รายการ ภาษาไทยใครว่ายาก เคยเชิญอาจารย์รัชนีเป็นวิทยากร โดยออกอากาศทางโทรทัศน์ไทยพีบีเอส เมื่อวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2556 ด้านชีวิตส่วนตัว อาจารย์รัชนีมีบุตรสาวชื่อพรพรรณ. อาจารย์รัชนีถึงแก่กรรม ด้วยโรคหลอดเลือดอุดตัน เมื่อเวลา 21:38 น. ของวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2557 ที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธ สิริอายุได้ 82 ปี โดยเมื่อครั้งยังมีชีวิต เธอแสดงความประสงค์ขอบริจาคร่างกาย สำหรับการศึกษาของคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. เป็นที่กล่าวขานในวงการศึกษาไทยว่า อาจารย์รัชนี เป็นผู้มีคุณูปการต่อการศึกษา วิชาภาษาไทยเป็นอย่างมาก โดยขณะรับราชการ เธอเป็นศึกษานิเทศก์ครูภาษาไทย สังกัดกรมสามัญศึกษา
(ปัจจุบันคือ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน) กระทรวงศึกษาธิการ รวมถึงเป็นผู้สอนวิชาภาษาไทยและแนะแนว กรมวิชาการ (ปัจจุบันคือ สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา ในสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน) จึงมอบหมายให้เธอ เป็นผู้เขียนเรื่องประกอบ หนังสือแบบเรียนภาษาไทย ตามหลักสูตรประถมศึกษา พ.ศ. 2521 ซึ่งเป็นที่รู้จักทั่วไปในชื่อ มานะ มานี ปิติ ชูใจ. แม้ทางกระทรวงศึกษาธิการ จะยกเลิกแบบเรียนภาษาไทยชุด มานะ มานี ปิติ ชูใจ เมื่อ พ.ศ. 2537 เนื่องด้วยเนื้อหาที่ไม่ทันต่อยุคสมัย แต่หลังจากนั้น 8 ปี ทางนิตยสารอะเดย์ นำเรื่องราวมานะ มานี ปิติ ชูใจ ในวัยเติบใหญ่ ที่เขียนโดยอาจารย์รัชนี มาจัดพิมพ์เป็นพ็อกเกตบุ๊ก โดยใช้ชื่อทางช้างเผือก ซึ่งจัดเป็นหนังสือขายดีในเวลานั้น. นอกจากนี้ ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมไทย นครเมลเบิร์น เครือรัฐออสเตรเลีย ยังขออนุญาตกระทรวงศึกษาธิการของไทย เพื่อนำแบบเรียนชุดมานะ มานี ปิติ ชูใจ ของอาจารย์รัชนี ไปใช้เป็นหนังสือเรียนวิชาภาษาไทยของศูนย์ดังกล่าว ตั้งแต่ พ.ศ. 2524 จนถึงปัจจุบัน
